- >>
- Explainer
น้ำยางกล้วย ช่วยแก้กรดไหลย้อนได้ไหม?
ปัจจุบันนี้ ผู้คนหันมาสนใจเรื่องสุขภาพและการดูแลตัวเองมากยิ่งขึ้น และด้วยการแชร์ข้อมูลที่ง่ายดาย ข้อมูลเหล่านี้จึงถูกแชร์ไปในวงกว้างได้อย่างรวดเร็วโดยไม่ผ่านการตรวจสอบก่อน ดังนั้นจึงมีหลายข้อมูลที่ไม่เป็นความจริงและถูกแชร์ไปด้วยความใจเข้าผิดๆ
และล่าสุด เราได้รับเบาะแสผ่านทางไลน์ตรวจสอบข้อเท็จจริงของเรา เกี่ยวกับข้อกล่าวอ้างในแพลตฟอร์มติ๊กต็อกที่อ้างว่าน้ำยางกล้วยสามารถช่วยลดอาการปวดท้องได้
โดยคลิปวิดีโอดังกล่าวมีการกดถูกใจกว่าสองแสนครั้ง และแชร์ต่อถึงสี่หมื่นครั้ง
อย่างไรก็ตาม เมื่อทำการตรวจสอบข้อมูลเพิ่มเติม เราพบว่าข้อกล่าวอ้างดังกล่าวยังไม่มีผลทางวิทยาศาสตร์รองรับ รวมถึงแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก็ไม่แนะนำให้รับประมานเพื่อลดอาการปวดท้องเช่นกัน
ความเห็นจากผู้เชี่ยวชาญ
เราได้ทำการตรวจสอบข้อมูลดังกล่าวโดยการค้นหาบทความเชิงวิชาการเกี่ยวกับน้ำยางกล้วย และอาการปวดท้อง และเราได้พบบทสัมภาษณ์ของแพทย์โรคระบบทางเดินอาหารที่ให้สัมภาษณ์กับศูนย์ชัวร์ก่อนแชร์ สำนักข่าวไทย กรณีน้ำยางกล้วยช่วยลดอาการปวดท้อง
ผศ. นพ. ปิยะพันธ์ พฤกษพานิช อาจารย์แพทย์โรคระบบทางเดินอาหาร คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้อธิบายว่า ยังไม่ได้มีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ยืนยันว่าน้ำเลี้ยงของต้นกล้วสามารถช่วยเรื่องกรดไหลย้อนได้ และอธิบายลักษณะของอาการกรดไหลย้อนเพิ่มเติมว่า การรักษากรดไหลย้อนคือจัดการที่ลักษณะความเป็นกรด และป้องกันไม่ให้ไหลย้อน ดังนั้นสามารถรักษาได้โดยการให้ยาลดความเป็นกรด ลดการหลั่งกรด หรือยาที่มีฤทธิ์เป็นด่างไปต้านกรดในกระเพาะอาหาร รวมถึงการปรับท่าทาง การที่ไม่เอนนอนหลับมื้ออาหาร การใส่เสื้อผ้าที่ไม่รัดหรือคับเกินไป รวมถึงการไม่กินอาหารใกล้เวลานอน หรือหนุนหัวเตียงสูงขึ้นเพื่อให้แรงโน้มถ่วงช่วยในการป้องกันกรดไหลย้อน
นายแพทย์ปิยะพันธ์กล่าวเพิ่มเติมว่า น้ำเลี้ยงของต้นกล้วยไม่น่าจะมีกลไกใดที่สามารถช่วยลดกรดหรือช่วยเรื่องของการไหลย้อนได้ แต่การกินผลด้วยไปเลยอาจจะช่วยได้ ซึ่งผลกล้วยอาจจะไม่ได้ช่วยในแง่ของการรักษา แต่ก็เป็นหนึ่งในผลไม้ที่คนที่เป็นโรคกรดไหลย้อนสามารถรับประทานได้ กล้วยเป็นผลไม้ที่มีความเป็นกลาง ไม่ได้มีฤทธิ์กัดหลอดอาหาร เนื้อที่มีลักษณะเป็นเมือกก็สามารถช่วยลดอาการกรดไหลย้อนได้ รวมถึงมีโพแทสเซียมและแมกนีเซียมสูง ซึ่งจะไปช่วยในการบีบตัวของหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร และลำไส้ให้เป็นปกติได้
นอกจากนี้ นายแพทย์ปราโมทย์ เสถียรรัตน์ รองอธิบดีกรมพัฒนาการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ได้เผยถึงกรณีดังกล่าวว่า "เรื่องดังกล่าวยังไม่เคยทราบมาก่อน แต่ปกติหากรับประทานกล้วยดิบหรือกล้วยห่าม ก็รักษาอาการท้องเสียได้ โดยจะกินดิบๆ หรือนำมาหั่นบดเป็นผงใส่แคปซูล กลายเป็นผงกล้วยดิบ กินแก้ท้องเสียได้ ซึ่งมีอยู่ในบัญชียาหลัก”
สรรพคุณของกล้วย
ผลกล้วยมีสารแทนนิน (Tannin) ซึ่งเป็นสารที่มีโมเลกุลใหญ่ มีสถานะเป็นกรดอ่อน รสฝาด พบได้ในพืชหลายชนิด (เช่น ใบชา) และใช้เป็นยารักษาโรคท้องเสียได้ โดยมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของแบคทีเรียได้ รวมถึงยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ในกระเพาะอาหาร หากกินมากเกินไป จะทำให้ท้องผูกได้ (ที่มา)
แม้ว่าแทบทุกส่วนของต้นกล้วยนั้นจะมีสรรพคุณต่างๆ เช่น ราก - ใช้แก้ขัดปัสสาวะ, ต้น - ใช้ห้ามเลือด แก้โรคไส้เลื่อน, ใบ - รักษาแผลสุนัขกัด ห้ามเลือด, ยางจากใบ - ห้ามเลือด สมานแผล, ผลกล้วย - รักษาโรคกระเพาะ แก้ท้องเสีย ยาอายุวัฒนะ แก้โรคบิด รักษาแผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก แก้ริดสีดวง, ผลกล้วยน้ำว้าดิบ - มีฤทธิ์ฝาดสมาน ใช้แก้อาการท้องเดิน แก้โรคกระเพาะ และอาหารไม่ย่อย, ผลกล้วยน้ำว้าสุกงอม - เป็นอาหาร ยาระบาย สำหรับผู้ที่อุจจาระแข็ง หรือเป็นริดสีดวงทวาร, หัวปลี - ขับน้ำนม
อย่างไรก็ตาม ไม่พบว่ามีการกล่าวถึง "น้ำฝาดจากกล้วย” ว่ามีคุณประโยชน์อย่างไร
ในคำแนะนำของสถาบันทางการแพทย์ มหาวิทยาลัยจอห์น ฮอปกิ้นส์ ประเทศสหรัฐอเมริกา ก็ระบุเช่นกันว่าผลกล้วยว่าเป็นหนึ่งในอาหารที่ช่วยป้องกันอาการกรดไหลย้อนได้ เนื่องจากผลกล้วยนั้น เป็นอาหารที่มีความเป็นอัลคาไลน์ หรือมีความเป็นด่างสูง ดังนั้นจึงช่วยลดระดับของความเป็นกรดของน้ำย่อยในกระเพาะลง และทำให้อาการกรดไหลย้อนดีขึ้น (ที่มา) นอกจากนี้ การกินผลกล้วย ยังเป็นที่ทราบกันดีว่า ช่วยเคลือบผนังของหลอดอาหารในลำคอ และลดอาการระคายเคืองจากกรดไหลย้อนได้ นอกจากนั้น ยังมีเส้นใยไฟเบอร์สูง เช่น เพคติน (Pectin) ช่วยทำให้ระบบการย่อยอาหารและระบบขับถ่ายทำงานได้ดีขึ้น
การรักษากรดไหลย้อน
นพ.อัครวุฒิ จันทราพิรัตน์ แพทย์ประจำสาขาอายุรกรรมทางเดินอาหารและตับ รพ.เปาโลสมุทรปราการ ให้ข้อมูลว่า การรักษา "กรดไหลย้อน" คือการลดกรด กับการรักษาเพื่อไม่ให้กรดย้อนขึ้นมาตามชื่อของโรค ซึ่งในแง่ของการลดกรด อาจจะแก้ด้วยการปรับลดการทานอาหารบางประเภท เช่น อาหารรสชาติเปรี้ยว หรืออาหารที่มีความเป็นกรดค่อนข้างสูง เช่นน้ำผลไม้รสเปรี้ยว หรือน้ำอัดลม ส่วนการรักษาไม่ให้กรดย้อนขึ้นมา ต้องปรับท่าทางการทานอาหาร โดนการทานอาหารกระจายมื้อ ทานแต่ละมื้อน้อย ๆ และเว้นช่วงห่าง 3 ชั่วโมง ไม่กินดึก แล้วค่อยนอน รวมถึงหลีกเลี่ยงอาหารบางประเภทที่ทำให้หูรูดคลายตัว เช่น การดื่มแอลกอฮอล์ การสูบบุหรี่ หรืออาหารที่มีความมัน ซึ่งจะเป็นตัวกระตุ้นกรดไหลย้อน ส่วนตัวน้ำยางกล้วยไม่ได้มีประโยชน์ในการรักษากรดไหลย้อนอย่างชัดเจน (ที่มา)
สมุนไพรที่มีการแนะนำให้ใช้ในการรักษาโรคกรดไหลย้อน นั้นมีหลายชนิด เช่น กะเพรา กระเจี๊ยบเขียว ขมิ้นชัน ขึ้นฉ่าย ต้นโทะ ลูกยอ หญ้าลิ้นงู ว่านกาบหอย ใบย่านาง (อ่านเพิ่มเติมที่นี่)
สรุป
ข้อกล่าวอ้างว่าน้ำเลี้ยงจากต้นกล้วย หรือน้ำยางกล้วยจะสามารถช่วยรักษาโรคกรดไหลย้อนได้นั้น เป็นความเชื่อที่ผิด เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ที่ยืนยันได้ว่าน้ำยางกล้วยจะรักษาอาการกรดไหลย้อน หรืออาการปวดท้องอื่นๆ ได้ อย่างไรก็ตาม การบริโภคผลกล้วยนั้นสามารถลดอาการระคายเคืองจากกรดไหลย้อนได้จริง
